- یکه خوردن
کنایه از تکان خوردن و حیرت کردن
معنی یکه خوردن - جستجوی لغت در جدول جو
- یکه خوردن (لَ)
از تعجب به حرکت آمدن. بر اثر تعجب لرزشی ناگهانی بر اندام افتادن. (فرهنگ لغات عامیانه). ناگهان ترسیدن. از خبری یا گفتاری یک باره متحیر شدن و سخت عجب کردن. از دیدن امری غیرمنتظره یا شنیدن چیزی نامترصد دفعتاً ترس و شگفتی در کسی پدید آمدن. (یادداشت مؤلف)
- یکه خوردن ((~. خُ دَ))
جا خوردن، متحیر و متعجب شدن
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
ویژگی آوازه خوانی که در مجلس بزم تنها بخواند و همکار و هم آهنگ نداشته باشد
(اَ بَ سَ کَ دَ)
لغت نامه دهخدا
مقابل تنه زدن. کوس یافتن. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) :
خر به بازار ری فراوانست
باخبر باش تا تنه نخوری.
نشاطی خان (از یادداشت ایضاً).
رجوع به تنه زدن و تنه و دیگر ترکیبهای آن شود
خر به بازار ری فراوانست
باخبر باش تا تنه نخوری.
نشاطی خان (از یادداشت ایضاً).
رجوع به تنه زدن و تنه و دیگر ترکیبهای آن شود
(سَ شُ تَ)
لغت نامه دهخدا
خوردن گه، در تداول، مجازاً، سخنان بی ربط گفتن. سخن یا عبارتی خارج از اندازۀ خویش گفتن، فضولی. فضولی کردن.
- گه جن خورده، در مقام تحقیر به کسی میگویند که پیش گویی بیجا میکند. (فرهنگ نظام)
- گه جن خورده، در مقام تحقیر به کسی میگویند که پیش گویی بیجا میکند. (فرهنگ نظام)
(رَ گُ تَ)
لغت نامه دهخدا
فحل دیدن گاو ماده و امثال آن. به نررسیدن گاو ماده. نر دیدن ماده از گاو و گوسفند. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). و رجوع به کل دادن شود
(رَ تَ)
لغت نامه دهخدا
کش پیدا کردن. کاری یا امری طولانی شدن. در کاری اشکالی پیدا شدن و بر اثر آن طول و تفصیل پیدا کردن. (یادداشت مؤلف) ، احتیاج به ’کش’ پیدا کردن پارچه یا جوراب یا چیزی جز آنها. (یادداشت مؤلف)
(رَ کَ / کِ دَ)
لغت نامه دهخدا
کش داده شدن شاه در بازی شطرنج. (یادداشت مؤلف). مورد کش قرار دادن پادشاه در بازی شطرنج
(صِ گِ رِ تَ)
لغت نامه دهخدا
تفکه (ت ف ک ک ه ) . (منتهی الارب). خوردن میوه. از ثمر درختی خوردن:
چون ز بیخش برآورد نادان
میوه یک بار بیش نتوان خورد.
سعدی.
و رجوع به میوه و میوه خوار شود، کنایه است از سود بردن. بهره بردن. برخوردار شدن. بهرمند شدن:
من میوۀ دین همی خورم شو
چون گاو تو خار و خس همی خور.
ناصرخسرو.
- امثال:
وقت پیری آمد آن سیب زنخدانم به دست
میوه ام داد آسمان وقتی که دندان را گرفت.
؟ (از امثال و حکم دهخدا)
چون ز بیخش برآورد نادان
میوه یک بار بیش نتوان خورد.
سعدی.
و رجوع به میوه و میوه خوار شود، کنایه است از سود بردن. بهره بردن. برخوردار شدن. بهرمند شدن:
من میوۀ دین همی خورم شو
چون گاو تو خار و خس همی خور.
ناصرخسرو.
- امثال:
وقت پیری آمد آن سیب زنخدانم به دست
میوه ام داد آسمان وقتی که دندان را گرفت.
؟ (از امثال و حکم دهخدا)
(سَ گِ رِ تَ)
لغت نامه دهخدا
یا گیاخوردن. خوردن نبات و علف خوردن. چریدن:
گیا گر خورد جانور باک نیست
چرا جانور جانور را چراست.
منوچهری.
گفت درویش من نخواهم چیز
من توانم گیاه خوردن نیز.
مکتبی.
تبقﱡل، گیاه خوردن. (دهار) (منتهی الارب)
گیا گر خورد جانور باک نیست
چرا جانور جانور را چراست.
منوچهری.
گفت درویش من نخواهم چیز
من توانم گیاه خوردن نیز.
مکتبی.
تبقﱡل، گیاه خوردن. (دهار) (منتهی الارب)
(نَ کَ دَ)
لغت نامه دهخدا
بسته شدن با گره:
رشته ام تاب گره خوردن زکوتاهی نداشت
اینقدر پیچیدگی افتاد در کارم چرا؟
میرزا معز فطرت (از آنندراج).
قفل وسواسی است در کف رشتۀ اعمالها
میخورد صد جا گره تا یک گره وا میشود.
میرزا یوسف واله (از آنندراج)
رشته ام تاب گره خوردن زکوتاهی نداشت
اینقدر پیچیدگی افتاد در کارم چرا؟
میرزا معز فطرت (از آنندراج).
قفل وسواسی است در کف رشتۀ اعمالها
میخورد صد جا گره تا یک گره وا میشود.
میرزا یوسف واله (از آنندراج)
(خِسْ سَ کَ دَ)
لغت نامه دهخدا
کنایه از شیرین کام بودن. کامروا بودن. در ناز و نعمت بسر بردن:
این هم ز بخشش فلک و جود عالم است
کآن را که خاک باید خوردن شکر خورد.
خاقانی.
، در مقام عجز یا در خطاب تحقیرآمیز به کسی کنایه از اظهار ندامت و پشیمانی شدید است
این هم ز بخشش فلک و جود عالم است
کآن را که خاک باید خوردن شکر خورد.
خاقانی.
، در مقام عجز یا در خطاب تحقیرآمیز به کسی کنایه از اظهار ندامت و پشیمانی شدید است
(دَ شُدَ)
لغت نامه دهخدا
غم و اندوه خوردن. غم و اندوه را در دل پنهان کردن و اظهار وی نکردن. (ناظم الاطباء). رجوع به غصه شود:
باز رفتند و غصه میخوردند
خواجه را جستجوی میکردند.
نظامی.
نباشد سود من زین قصه کردن
به جز اندوه جان و غصه خوردن.
نظامی.
چون حاصل آدمی درین شورستان
جز خوردن غصه نیست یاکندن جان.
خیام.
می خور به بانگ چنگ و مخور غصه ور کسی
گوید ترا که باده مخور گو هو الغفور.
حافظ
باز رفتند و غصه میخوردند
خواجه را جستجوی میکردند.
نظامی.
نباشد سود من زین قصه کردن
به جز اندوه جان و غصه خوردن.
نظامی.
چون حاصل آدمی درین شورستان
جز خوردن غصه نیست یاکندن جان.
خیام.
می خور به بانگ چنگ و مخور غصه ور کسی
گوید ترا که باده مخور گو هو الغفور.
حافظ
(تُ / تُ رُ تَ)
لغت نامه دهخدا
راه بریدن بسرعت. (بهار عجم) (ارمغان آصفی) (آنندراج). ورجوع به راه خوری و ره خوردن در همین لغت نامه شود
(مَ دَ)
لغت نامه دهخدا
با تسلط و احاطه خوردن. با ولع خوردن.
اشتر گرسنه کسیمه خورد
کی شکوهد ز خار چیره خورد.
رودکی
اشتر گرسنه کسیمه خورد
کی شکوهد ز خار چیره خورد.
رودکی
غم خوردن اندوه بردن، غم و اندوه را در دل پنهان داشتن و اظهار نکردن
ازتعجب بحرکت درآمدن براثرتعجب لرزشی ناگهانی براندام افتادن: بالحنی که معلوم بود خیلی از گفته الیزابت یکه خورده است
گره ایجاد شدن: رشته ام تاب گره خوردن زکوتاهی نداشت این قدر پیچیدگی افتاد در کارم چرا ک (معز فطرت)، ایجاد مشکلی شدن در امری
خوردن پلیدی آدمی و جانوران، (دشنامی است) مزخرف گفتن فضولی کردن: خویش را از رهروان کمتر شمر تو حریف زهر نایی گه مخور. (مثنوی)
اگر کسی به خواب دید پیه خورد، دلیل که خیر و منفعت و فراخی یابد. اگر بیند پیه گوسفند داشت و می خورد، دلیل است به قدر آن وی را مال حلال آید. اگر بیند که پیه جانوری می خورد و گوشت او حلال است، دلیل که مال حلال یابد. محمد بن سیرین
دیدن پیه در خواب بر سه وجه باشد. اول: نعمت. دوم: مال و منفعت. سوم: گشایش کارهای بسته.
دیدن پیه در خواب بر سه وجه باشد. اول: نعمت. دوم: مال و منفعت. سوم: گشایش کارهای بسته.
جا خوردن